VAN TONEELGROEP
THEATER NAAR
THEATER OOSTPOOL
Ontstaan van Oostpool
Al meer dan 70 jaar neemt Oostpool je mee in wat de wereld ‘nu’ bezighoudt.
Veelal jonge en/of vrouwelijke vooruitstrevende leiders stonden aan het artistieke roer van het gezelschap dat begon als ‘Toneelgroep Theater’. Sinds het begin maakt Oostpool theater voor – en door – jonge mensen met oog voor de maatschappij, tot in het Oost-Nederlandse klaslokaal. Oostpool woonde in het Stadstheater en Theater aan de Rijn en zit nu in het derde decennium in het eigen theater aan de Sint-Jansbeek, de beek waar Arnhem aan ontstond. Drie jaar na de oprichting van Oostpool startte de Arnhemse toneelschool, nog eens 15 jaar later zag Introdans het levenslicht. Oostpool maakt deel uit van een lokaal gewortelde podiumkunst-keten van (voor)opleidingen, producenten tot podia, van oudsher van nationale betekenis. Inmiddels reiken de lokale banden vanzelfsprekend tot o.a. Nijmegen en Enschede en is de landelijke zeggingskracht onverminderd groot.
↓ Kijk rond in het verhaal van Oostpool.
Toneelgroep Theater
In 1953 werd Toneelgroep Theater opgericht. In het westen had net de watersnoodramp plaatsgevonden, maar Nederland was in deze periode ook volop in wederopbouw en dat betekende: een tijd voor positieve ontwikkelingen!
Oprichters van Toneelgroep Theater
Rob de Vries en Kees van Iersel waren de oprichters van Toneelgroep Theater en artistiek leiders van het eerste uur. De Vries en van Iersel waren jonge, vrij radicale theatermakers die hun artistieke ideeën compromisloos wilden uitvoeren. Ze wilden theater maken dat zich kon meten met het beste in het land. De Vries en van Iersel stonden aan de wieg van de traditie van het maken van vernieuwend theater die het gezelschap sindsdien heeft gekenmerkt. Dramaturg Anty Westerling was belangrijke aangeefster van repertoire teksten en stimuleerde ook het opvoeren van Nederlandse toneelschrijvers.
Rob de Vries en Kees van Iersel - fotograaf onbekend
Theater in Oost-Nederland
Voor de oprichting van Toneelgroep Theater waren er al voortekenen van theater in het oosten van Nederland met het Nationaal Toneel voor Gelderland en Overijssel in 1863, ‘Zomerspelen’ in 1907, en het Oost-Nederlandsch Tooneel in 1929. De laatste was opgericht door jongeren uit het westen die in Arnhem kans zagen om met nieuwe toneelvormen te experimenteren. Het gezelschap hield één jaar stand, maar introduceerde daarmee wel het expressionisme in Nederland.
In de cultuurwereld van de jaren 50 dook het idee van cultuurspreiding telkens op. En zo kwam het dan ook dat een groep van acteurs en sleutelfiguren in het Arnhemse culturele leven het initiatief nam voor een toneelgezelschap in Oost-Nederland met standplaats Arnhem…
1953 | Oprichting Toneelgroep Theater
Op 28 februari 1953 werd Toneelgroep Theater opgericht, het eerste ‘spreidingsgezelschap’ van Nederland.
1953 | Oprichting Toneelgroep Theater
Op 28 februari 1953 werd Toneelgroep Theater opgericht. In deze tijd werd bijna al het professionele theater in Nederland in de randstad gemaakt. Daarom was er behoefte aan een toneelgroep die nieuw publiek kon bereiken. Toneelgroep Theater was het eerste ‘spreidingsgezelschap’ van Nederland. Arnhem was voor die tijd al theaterliefhebber – in 1864 werd de schouwburg geopend en ook op andere plekken waren kleine (revue)theaters – maar nog niet eerder werden er structureel grote professionele voorstellingen gemaakt.
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Oprichtingsakte Toneelgroep Theater
Anty Westerling
Rob de Vries en Kees van Iersel waren de oprichters van Toneelgroep Theater en artistiek leiders van het eerste uur. De Vries en van Iersel waren jonge, vrij radicale theatermakers die hun artistieke ideeën compromisloos wilden uitvoeren. Ze wilden theater maken dat zich kon meten met het beste in het land. De Vries en van Iersel stonden aan de wieg van de traditie van het maken van vernieuwend theater die het gezelschap sindsdien heeft gekenmerkt. Dramaturg Anty Westerling was belangrijke aangeefster van repertoire teksten en stimuleerde ook het opvoeren van Nederlandse toneelschrijvers.
Anty Westerling - fotograaf onbekend
1953 | Openingsvoorstelling
De allereerste voorstelling van Toneelgroep Theater was De onzichtbare dame, in regie van Kees van Iersel…
1953 | Openingsvoorstelling
Op 5 september 1953 opende de allereerste voorstelling van Toneelgroep Theater De onzichtbare dame (tekst Pedro Calderón de la Barca, regie Kees van Iersel). Aanwezig waren Koningin Juliana en de minister van cultuur, Joseph Cals. De laatste was een drijvende kracht geweest achter de oprichting van het gezelschap in Oost-Nederland.
Bezoek Koningin Juliana bij première - artikel Haarlems Dagblad 7 sep 1953
Scenefoto - foto Ad Windig
Eerste repetitie in de ronde Lutherse kerk in Amsterdam-fotograaf onbekend
Uit het programmaboekje van De onzichtbare dame.
Uit het programmaboekje van De onzichtbare dame.
Uit het programmaboekje van De onzichtbare dame.
Uit het programmaboekje van De onzichtbare dame.
1953
'Picnic'
1953
ontwerp: H.P. Doebele
Elise Hoomans en Richard Flink
In 1954 treden Elise Hoomans en Richard Flink toe tot de artistieke leiding. Het repertoire, ongeveer acht nieuwe producties per seizoen, werd vooral samengesteld door Richard Flink, Elise Hoomans en dramaturge Anty Westerling, een van de eerste dramaturgen van Nederland. Elise Hoomans was de eerste vrouwelijke artistiek leider die het gezelschap heeft gekend.
Elise Hoomans en Richard Flink - Fotograaf onbekend
1955 | 'Wachten op Godot'
De opvoering van Wachten op Godot veroorzaakte een kleine rel…
1955 | Wachten op Godot
De opvoering van Wachten op Godot van Samuel Beckett in regie van Roger Blin, veroorzaakte een relletje. De toenmalige burgemeester van Arnhem was ter ore gekomen dat Wachten op Godot mogelijk een immorele en homoseksuele thematiek had. Hij wilde de voorstelling tegenhouden. Een vooraanstaand denker en hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Anton van Duinkerken, wist hem ervan te overtuigen dat de voorstelling zeker niet homoseksueel moest worden geïnterpreteerd, maar juist als proeve van christelijke zingeving. Los van de vraag of het nu christelijk of homoseksueel geïnterpreteerd kan worden, Toneelgroep Theater had het voor elkaar gekregen het internationaal belangwekkende stuk op te voeren. Na de première in Parijs was Arnhem de derde stad waar deze inmiddels theaterklassieker te zien was. Hiermee werd Beckett in Nederland geïntroduceerd en begon de traditie van Becektt-opvoeringen die nog steeds levend is.
Ook in 2009 en 2012 voerden we Wachten op Godot op, onder regie van Erik Whien, die het later nogmaals regisseerde bij het nationale theater.
‘Met Wachten op Godot vestigt Toneelgroep Theater een naam, die gebaseerd is op artistieke moed en durf modern toneel met controversiële inhoud te brengen.’
Wachten op Godot - Toneelgroep Theater - Foto Particam Pictures Maria Austria en Henk Jonker
Wachten op Godot - Toneelgroep Theater - Foto Particam Pictures Maria Austria en Henk Jonker
Wachten op Godot - Toneelgroep Theater - Affiche - ontwerp Jean-Paul Vroom
1956 | 'Mariken van Nieumeghen'
In 1956 speelde Mariken van Nieumeghen op de Grote markt in Nijmegen…
1956 | 'Mariken van Nieumeghen'
In juli 1956 speelde Mariken van Nieumeghen, in regie van Albert van Dalsum, op de Grote markt in Nijmegen in het kader van het Holland Festival. Het was een groots opgezet stuk waar meer dan 100 figuranten meewerkten.
Mariken van Nieumeghen - Toneelgroep Theater - foto Maria Austria
Regisseur Albert van Dalsum met scheepstoeter in de weer om de massascenes in goede banen te leiden. - foto Maria Austria
artikel Arnhems Dagblad 11 juli 1956
1956 | Oprichting toneelschool Arnhem
Mede dankzij het initiatief van Toneelgroep Theater is de toneelschool in Arnhem opgericht…
1956 | Oprichting toneelschool Arnhem
De toneelschool in Arnhem is er mede dankzij initiatief van Toneelgroep Theater opgericht en droeg bij aan de ontplooiing van talent in het oosten van het land en de talentontwikkelingsfunctie van het gezelschap. Nog steeds wordt er nauw samengewerkt met de toneelopleiding van ArtEZ zoals de jaarlijkse samenwerking met de derdejaars van de acteursopleiding.
te zien op de foto: lichting 1960: Cocki Boonstra, Jacques Luyer, Kitty Courbois, Carola Gijsbers van Wijk en Herman van Elteren
Programma van het eindexamen van de eerste lichting van de Arnhemse Toneelschool in de Arnhemse Schouwburg.
Programma van het eindexamen van de eerste lichting van de Arnhemse Toneelschool in de Arnhemse Schouwburg.
1956 | Het gezelschap groeit
Na vier jaar telt Toneelgroep Theater 52 medewerkers. In de loop van de jaren groeide het gezelschap uit tot zo’n 75 vaste medewerkers…
1956 | Het gezelschap groeit
Na vier jaar telt Toneelgroep Theater 52 medewerkers. In de loop van de jaren groeide het gezelschap uit tot zo’n 75 vaste medewerkers, waarvan de helft acteurs die allemaal in Arnhem kwamen wonen. Andere medewerkers waren onder andere technici, souffleurs, kleedsters, schrijvers, regisseurs, medewerkers administratie en dramaturgen. Het gezelschap had geen eigen repetitieruimte en repeteerde daarom in de foyer van de Arnhemse schouwburg.
(Een deel van) het gezelschap voor de Arnhemse schouwburg 54/55 - fotograaf onbekend
Toneelgroep Theater - een kleedster - fotograaf onbekend
Toneelgroep Theater - een souffleur - fotograaf onbekend
Toneelgroep Theater - Geluidstechniek - fotograaf onbekend
Toneelgroep Theater - Inspiciënten - fotograaf onbekend
1956 | 'Het Dagboek van Anne Frank'
Tien jaar na het einde van de tweede wereldoorlog voert Toneelgroep Theater het stuk Het Dagboek van Anne Frank op…
1956 | 'Het Dagboek van Anne Frank'
Tien jaar na het einde van de tweede wereldoorlog voert Toneelgroep Theater het stuk Het Dagboek van Anne Frank op (tekst Albert Hackette en Frances Goodrich, regie Karl Guttmann). Koningin Juliana en Prins Bernhard wonen de première bij op 27 november 1956. Uit respect verlaten de toeschouwers na afloop zonder applaus en zwijgend de zaal. Dat zal zo blijven bij de 250 voorstellingen die volgen.
In 1957 wint Robert de Vries de prijs voor acteur van het jaar voor zijn rol van Otto Frank in Het dagboek van Anne Frank. Ook wordt deze productie bekroond tot stuk van het jaar 1957. Tijdens dezelfde uitreiking wint Elise Hoomans ‘actrice van het jaar’ en beste vrouwelijke bijrol (Colombina) voor haar rol van Mary Tyron in de productie, Tocht naar het duister (tekst Eugene O’Neill, regie Richard Flink).
Martine Crefcoeur in Dagboek van Anne Frank – Toneelgroep Theater – Scenefoto Particam Pictures.
Maquette van het decor door Boris Aronson - Allard Pierson, Theatercollectie, objectnummer qm00115.000, Boris Aronson, Ernst Moritz.
Dagboek van Anne Frank - Toneelgroep Theater - Scenefoto Particam Pictures
Programmaboekje van Het dagboek van Anne Frank
Programmaboekje van Het dagboek van Anne Frank
Programmaboekje van Het dagboek van Anne Frank
Programmaboekje van Het dagboek van Anne Frank
1957 | Gezelschap op reis
In de beginjaren speelde Toneelgroep Theater niet alleen in de schouwburgen maar ook in cafes…
1957 | Gezelschap op reis
In de beginjaren speelde Toneelgroep Theater niet alleen in de schouwburgen van het maar werd er ook op plekken gespeeld waar nog geen schouwburg was. Hier stond het gezelschap in zaaltjes achter een café met kleine kleedkamertjes en het toilet dat niet meer dan een emmer was. Het kwam regelmatig voor dat delen van de decors niet in de café-, sociëteits- en bioscoopzaaltjes pasten.
Toneelgroep Theater op reis - reportage de Gelderlander 1957
1957 | Televisie
Vanaf 1957 stond Theater een maand per jaar ter beschikking van de televisie. Uiteindelijk werden ongeveer 15 speciaal voor televisie geënsceneerde voorstellingen gemaakt…
1957 | Televisie
Vanaf 1957 stond Theater een maand per jaar ter beschikking van de televisie. De samenwerking bracht extra geld op maar werkte ook drempelverlagend; het zou televisiekijkers de smaak van het theater geven en hen naar de schouwburg lokken. Er werden ongeveer 15 speciaal voor de televisie geënsceneerde voorstellingen gemaakt.
Toneelgroep Theater op televisie - artikel HVV Adam 04-01-1962
publieksreactie op tv-uitzending
1957 overeenkomst medewerking TV
1957 | Jeugdfestivals in Velp
Naar aanleiding van enthousiaste reacties op een inleiding voor schoolklassen op Shakespeare’s Een midzomernachtsdroom, wordt een reeks jeugdfestivals in het Openluchttheater in Velp georganiseerd…
1957 | Jeugdfestivals in het Openluchttheater Velp
Acteur Hans Tiemeijer wijst regelmatig op de noodzaak jong publiek met toneel in aanraking te brengen. Naar aanleiding van enthousiaste reacties op een inleiding voor schoolklassen op Shakespeare’s Een midzomernachtsdroom (regie Cruys Voorbergh en Michael Warre) wordt een reeks jeugdfestivals in het Openluchttheater in Velp georganiseerd. Tijdens de jeugdfestivals worden inleidingen gegeven op alle vormen van kunst: beeldende kunst, ballet, toneel en film, geïllustreerd met demonstraties. Het wordt een groot succes en sindsdien zijn er altijd voorstellingen en/of activiteiten voor jongeren gemaakt.
1957 Toneelgroep Theater op in het Openluchttheater Velp - ontwerp onbekend
1960
Theo Mann-Bouwmeester ring voor Caro van Eyck.
1960 | Theo Mann-Bouwmeester ring voor Caro van Eyck
Actrice Caro van Eyck wint de Theo Mann-Bouwmeester ring, een doorgeefprijs voor vrouwelijke actrices.
Caro van Eyck - fotograaf onbekend
1962 | Jongeren verdedigen Arnhems Theater
Toneelgroep Theater verkeerde in zwaar weer, Arnhemse jongeren kwamen in actie en organiseerden een protestmars en handtekeningenlijst. Het was vooral aan Ben Groenier, directeur van de Arnhemse Toneelschool te danken dat Toneelgroep Theater niet werd opgeheven. Hij deed zijn uiterste best om Toneelgroep Theater voor de regio te behouden…
1962 | Jongeren verdedigen Arnhems Theater
Rob de Vries zat tot 1962 in de artistieke leiding, waarna hij onverwachts en met veel gedoe vertrok naar het Nieuw Rotterdams Toneel. Met hem gingen een aantal acteurs en regisseurs. Een slepend conflict over de bespeling door Toneelgroep Theater van de Arnhemse schouwburg lag hieraan ten grondslag: het gezelschap kreeg niet de gewenste zeggenschap over de schouwburg. Dit in tegenstelling tot de gezelschappen in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.
Het gezelschap ging bijna ten onder aan dit conflict en het vertrek van vele belangrijke figuren. Arnhemse jongeren kwamen in actie en organiseerden een protestmars en handtekeningenlijst. Het was vooral aan Ben Groenier, directeur van de Arnhemse Toneelschool te danken dat Toneelgroep Theater niet werd opgeheven. Hij deed zijn uiterste best om Toneelgroep Theater voor de regio te behouden.
Een commissie van vier prominenten uit het Gelderse bedrijfsleven loodste het gezelschap door de volgende twee jaar heen. Daarin werd minder vaak, en minder goed, gespeeld. De schouwburg kende in de jaren vijftig en zestig geen directeur, (wel artistiek leiders) maar werd geleid door een ‘schouwburgcommissie’, die vanuit de gemeente Arnhem werd aangestuurd. Deze commissie botste geregeld met het gezelschap. In het algemeen gesproken was er in die jaren een sterke invloed vanuit de gemeentepolitiek op de werking van Toneelgroep Theater.
Er werd nieuw beleid geschreven voor de toekomst van Theater. Dit betekende geen grote voorstellingen, dubbel aantal speelbeurten en Arnhem nadrukkelijk als vestigingsplaats. Het Oosten moest het werkgebied zijn en Nijmegen moest evenveel premières in huis halen als Arnhem.
Jongeren verdedigen Arnhems Theater - pamflet - ontwerp onbekend
Jongeren verdedigen Arnhems Theater - artikel Arnhemse Courant 2 mei 1961
Elise Hoomans en Hans Croiset
Elise Hoomans blijft aan en met Hans Croiset neemt ze in 1964 de leiding van Toneelgroep Theater op zich. Samen werken ze aan het herstel van het gezelschap. Croiset was de jongste artistiek leider van zijn tijd en zag de noodzaak zowel amusement als tragedie te brengen. Croiset bracht groots en op nieuwe wijze aangepakt klassiek repertoire zoals Brecht. Verantwoord amusement en strijdbaarheid waren twee begrippen die het repertoire in deze periode beschrijven.
Elise Hoomans - fotograaf ontbekend
Hans Croiset - foto Theo Teuwen, studio Godfried de Groot
1964 | Musical 'Zet de wereld stop – ik wil d’r af'
Elise Hoomans regisseerde de succesvolle atypische musical avant la lettre, Zet de wereld stop – ik wil d’r af…
1964 | Musical 'Zet de wereld stop – ik wil d’r af'
Elise Hoomans regisseerde de succesvolle atypische musical avant la lettre, Zet de wereld stop – ik wil d’r af (muziek en tekst door Anthony Newley en Leslie Bricusse, regie Elise Hoomans). De voorstelling wordt in Nederland ontvangen als een volkomen nieuw soort toneel omdat tekst, muziek en zang in deze productie volmaakt geïntegreerd en van even grote betekenis zijn. De kenmerken van de echte musical.
Zet de wereld stop – ik wil d’r af - Toneelgroep Theater - foto Maria Austria
Zet de wereld stop – ik wil d’r af - Toneelgroep Theater - foto Maria Austria
Zet de wereld stop – ik wil d’r af - Toneelgroep Theater - foto Maria Austria
maquette van Herman Gordijn - Allard Pierson, Theatercollectie, objectnummer qm00093.000, Herman Gordijn, Ernst Moritz.
Repetitiefoto met Elise Hoomans (rechts) en muzikaal leider en arrangeur Cor Lemaire (links)
Uit het seizoensoverzicht 1964-1965
Nieuwe Prov. Groninger Courant 21-9-64
1964
'Vacantie Arnhem'
1964
Vacantie Arnhem - Toneelgroep Theater - ontwerp onbekend
1965 | Programma’s voor jonge mensen
De inspanningen om een groter en jonger publiek te bereiken werden geprofessionaliseerd, geen losse lezingen of introducties meer maar Speciale Programma’s (SP’s)…
1965 | Programma’s voor jonge mensen
De inspanningen om een groter en jonger publiek te bereiken werden geprofessionaliseerd, geen losse lezingen of introducties meer maar Speciale Programma’s (SP’s). Tijdens een SP werd door acteurs gepresenteerd wat toneel is, hoe het tot stand komt en hoe het gespeeld wordt. In SP’s waren het de toneelschrijvers ‘zelf’ die hun opwachting kwamen maken. Een door een acteur gespeelde toneelschrijver uit het verleden sprak met een twintigste-eeuwse regisseur over zijn stuk. Tussen de gesprekken door werden er fragmenten uit de stukken gespeeld.
Later in seizoen 69-70 zouden er ook speciale SP’s voor het middelbaar onderwijs worden ontwikkeld waarbij rond specifieke producties lespakketten werden aangeboden en scholieren een kijkje achter de schermen kregen. Op den duur kon het aantal SP’s oplopen tot 200 per jaar.
Tot op de dag van vandaag werkt het gezelschap aan het betrekken en verjongen van het publiek, hiervoor bestaat nu de afdeling Interactie & Inclusie.
Programmaboek van de eerste twee Speciale Programma’s.
Programmaboek van de eerste twee Speciale Programma’s.
1966 | Theater aan de Rijn
In het voorjaar van 1966 krijgt Theater een eigen zaal in het voormalige pand van de Volksuniversiteit in de Rijnstraat: Theater aan de Rijn…
1966 | Theater aan de Rijn
In het voorjaar van 1966 krijgt Theater een eigen zaal in het voormalige pand van de Volksuniversiteit aan Rijnstraat 42: Theater aan de Rijn. Het gezelschap kreeg niet alleen de beschikking over eigen decorateliers, repetitieruimtes en een kantine voor het personeel, maar ook over een kleine zaal. Een ruimte waarin niets vaststond, behalve de wanden en de deuren. Voor kleine zaal producties hoefde niet meer, zoals daarvoor, uitgeweken worden naar de toneelzaal van de Arnhemse toneelschool. Theater aan de Rijn was iedere zondagavond geopend en jonge acteurs met regieambities experimenteerden er met modern repertoire. Om de omstandigheden voor discussies met het publiek te optimaliseren werd de kantine vanaf 1968 na afloop van de voorstellingen ook voor de toeschouwers opengesteld.
Tegenwoordig heeft Oostpool een eigen huis op een andere plek, maar de verbinding met het huidige Theater aan de Rijn is er nog steeds. Er wordt regelmatig samengewerkt zoals met de voorstelling Koekoeksnest.
Theater aan de Rijn - fotograaf onbekend
Opening Theater aan de Rijn - Het Vrije Volk Arnhem 1966
Opening Theater aan de Rijn - Nieuwe Apeldoornse Courant datum onbekend
Programmaboekje tweede seizoen Theater aan de Rijn
1969 | Aktie Tomaat
Wanneer studenten van de Amsterdamse Toneelschool en studenten dramaturgie in 1969 actievoerden tegen het theaterbestel, blijft het in Arnhem stil. Toneelgroep Theater en met name Hans Croiset hielden zich buiten de discussies…
1969 | Aktie Tomaat
Wanneer studenten van de Amsterdamse Toneelschool en studenten dramaturgie in 1969 actievoerden tegen het theaterbestel, blijft het in Arnhem stil. Toneelgroep Theater en met name Hans Croiset hielden zich buiten de discussies. Terwijl het Croiset was die jarenlang voor hervorming van het theaterbestel had gepleit. Croiset noemt achteraf dat hij zich bewust afzijdig heeft gehouden. Hij had weinig op met de activisten, hij vond dat ze veel schreeuwden maar weinig verstand van zaken hadden. Nadat de acties waren opgeschort nam Croiset plaats in de commissie die namens de Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen een advies zou opstellen over hoe het nu verder moest.
1969 Hans Croiset - fotograaf onbekend
1969
'Blijf zitten waar je zit'
1969
1969 Blijf zitten waar je zit - Toneelgroep Theater - ontwerp onbekend
1970 | Eerste gedemocratiseerde gezelschap
Toneelgroep Theater wordt het eerste gedemocratiseerde gezelschap in Nederland.
1970 | Eerste gedemocratiseerde gezelschap in Nederland
Toneelgroep Theater wordt het eerste gedemocratiseerde gezelschap in Nederland. Wat betekende dat de medewerkers meer inspraak kregen. Zo mochten medewerkers meebeslissen over de benoeming van acteurs, de zakelijk en artistieke leiding en repertoirekeus. Daarnaast werden functies benoemd voor specifieke termijnen.
Hans Croiset -midden- regisseert De getemde feeks - foto Wouter van Heusden
Huishoudelijk regelement Toneelgroep Theater, 1970
Huishoudelijk regelement Toneelgroep Theater, 1970
Huishoudelijk regelement Toneelgroep Theater, 1970
Elise Hoomans en Karel Muller
Via het gedemocratiseerde beleid werden in 1971 Elise Hoomans en dramaturg Karel Muller benoemd tot de artistieke leiding van Toneelgroep Theater.
Over de democratisering van het gezelschap en de betekenis daarvan voor het repertoire zegt Elise Hoomans het volgende: “Nu in ons structuurplan, is ieder lid van het gezelschap uiterst betrokken bij alles wat we doen. Nu is Theater echt een levend organisme. (…) We kunnen als toneel in deze tijd alleen overeind blijven als we gebruik maken van wezenlijke toneelvormen, als we voortdurend op zoek blijven naar de eigen elementaire, oeroude toneelmiddelen. Het eigen karakter van toneel moet de kern van ons werk zijn met oude, romantisch ideeën kunnen we niet meer aankomen, die zijn al of worden nog rondom ons ontluisterd. Tegelijkertijd echter dreigen we ook weer heel kleinburgerlijk te worden.” Adri Laan, PM Nijmegen, oktober 1971
Elise Hoomans en Karel Muller - foto Wouter van Heusden
1972
'Kwartet voor 2'
1972
Kwartet voor 2 - Toneelgroep Theater - ontwerp Marlous Bervoets
1974 | Theater op school
De Speciale Programma’s groeien uit tot een educatieafdeling. Zo ontstaat ook ‘Theater op school’…
1974 | Theater op school
De Speciale Programma’s groeien uit tot een educatieafdeling. Zo ontstaat ook ‘Theater op school’. Dit waren spelprojecten van enkele weken opgezet vanuit de belevingswereld van de kinderen. De ideeën en gevoelens van kinderen werden speelbaar gemaakt met een slotmanifestatie als eindresultaat.
Speciale Programma op school door Toneelgroep Theater - fotograaf onbekend
Speciale Programma op school door Toneelgroep Theater - fotograaf onbekend
Speciale Programma op school door Toneelgroep Theater - fotograaf onbekend
René Lobo
In 1977 voegt René Lobo zich bij de artistieke leiding naast Elise Hoomans en Karel Muller.
Rene Lobo - Fotograaf onbekend
1977
'Victor of de kinderen aan de macht'
1977
Victor of de kinderen aan de macht - Toneelgroep Theater - ontwerp onbekend
1978 | Theater aan de Rijn en de schouwburg
Toneelgroep Theater gaat in de kleine zaal van Schouwburg Arnhem spelen en beëindigd daarmee de regelmatige bespeling van het eigen huis…
1978 | Toneelgroep Theater bestaat 25 jaar
Toneelgroep Theater bestaat 25 jaar, voor deze gelegenheid wordt er een documentaire over het gezelschap gemaakt…
1978
'Metamorfose'
1978
Metamorfose - Toneelgroep Theater - ontwerp onbekend
Jochen Neuhaus en Ger Thijs
In 1979 neemt Elise Hoomans na 25 jaar bij Theater, als actrice en als regisseur, afscheid. Jochen Neuhaus en Ger Thijs nemen de artistieke leiding over. Neuhaus en Thijs stappen af van het beleid om ‘moeilijke’ stukken te compenseren met geheide successen. Theater moet weer een eigen gezicht krijgen. Dit moet gebeuren door “vanuit het realisme als stijl betekenisvol toneel te brengen voor een zo breed mogelijk, niet gespecialiseerd publiek.”
Jochen Neuhaus en Ger Thijs - foto Wouter van Heusden / fotograaf onbekend
1980
'In de jungle van de steden'
1980
In de jungle van de steden - Toneelgroep Theater - ontwerp onbekend
1982 | Tijd van bezuinigingen
In de jaren 80 was er sprake van een economische teruggang. Dit betekende dat er werd bezuinigd, voor het eerst ook op kunst en cultuur. Toneelgroep Theater moest 18 medewerkers ontslaan en bracht het aantal producties omlaag…
Gees Linnebank en Helmert Woudenberg
In 1983 was er sprake van een opvolgingsprobleem, er waren nog maar negen acteurs in vaste dienst. Gees Linnebank en Helmert Woudenberg – beide acteurs – werden naar voren geschoven als gemeenschappelijke leiding. Linnebank was in Amsterdam bezig met het opzetten van een acteurscollectief en – hoewel ze elkaar niet kenden – had Woudenberg erbij gevraagd. Het bestuur van Toneelgroep Theater sprong in op hun plannen en bracht hen samen als artistieke leiding van het gezelschap. Het tweetal kwam met in het acteurscollectief ontwikkelde ideeën naar Arnhem. Zij vonden dat regisseurs, concepten en dramaturgen te zwaar drukten op het theater en de plaats van de acteur werd vooropgesteld. Er werd gemikt op ’theater dat weer een belevenis is’; ’theatraal spektakel boven literaire ingetogenheid’.
Gees Linnebank en Helmert Woudenberg - Fotograaf onbekend
1985 | Samenwerking Introdans en Het Gelders Orkest
In 1985 komt de eerste samenwerking tussen Introdans, Het Gelders Orkest en Toneelgroep Theater tot stand, Aziza, Bodoera en de mooie danseres van Yedo…
1985 | Samenwerking met Introdans en Het Gelders Orkest
In 1985 komt de eerste samenwerking tussen Introdans, Het Gelders Orkest en Toneelgroep Theater tot stand, Aziza, Bodoera en de mooie danseres van Yedo geschreven en geregisseerd door Helmert Woudenberg. Hierna volgen er samenwerkingen met Introdans in 2004, 2007 en vanaf 2013 ontstaat een regelmatige samenwerking binnen de jongerenvoorstellingen waarbij ook Het Gelders Orkest betrokken is. (Het Gelders Orkest fuseerde in 2019 met Het Orkest van het Oosten tot Phion, orkest van Gelderland en Overijssel).
Aziza, Bodoera en de mooie danseres van Yedo - Toneelgroep Theater, introdans en Het Gelders Orkest - Foto Pan Sok
1988
'De Nibelungen'
1988
De Nibelungen - Toneelgroep Theater - ontwerp Frans Lasès
1988 | Naamsverandering
De bezuinigingscrisis doet het gezelschap niet goed en leidt uiteindelijk tot het einde van het bestaan van het gezelschap onder de naam Toneelgroep Theater…
1988 | Naamsverandering
De bezuinigingscrisis doet het gezelschap niet goed en de bezoekersaantallen dalen gestaag, een fenomeen wat ook bij andere gezelschappen gevoeld wordt. Vanuit de overheid kwam de wens om meer te bezuinigingen en theater in de Randstad te concentreren. Dit betekende dat er een einde kwam aan de subsidies van de kleine gemeentes. Ook moesten de subsidies ‘eindig’ worden. Grote gezelschappen moesten blijven, maar ze moesten veranderbaar worden. De wethouder van cultuur wilde Toneelgroep Theater opheffen, de stad Arnhem en de provincie zwegen. Dit conflict werd tot de Raad van State uitgevochten, die de actie van de wethouder een daad van onbehoorlijk bestuur noemde. Desondanks hield ‘Toneelgroep Theater’ op te bestaan en kwam er een naamsverandering en doorstart.
Foto: Met De Nibelungen regisseert Helmert Woudenberg één van de laatste voorstellingen van Toneelgroep Theater en geeft commentaar op de wijze waarop Toneelgroep Theater terzijde is geschoven. In het stuk laat Woudenberg zien hoe de kunstenaar wordt vertrapt door de macht.
De Nibelungen - Toneelgroep Theater - foto Pan Sok
De Nibelungen - Toneelgroep Theater - foto Pan Sok
Theater van het Oosten
Als gevolg van de bezuinigingscrisis en het opheffen van Toneelgroep Theater kwamen er in Groningen, Arnhem en Eindhoven zogenaamde ‘voorzieningen’. Dit waren plaatsen theater gemaakt kon worden, maar zonder vaste acteursgroep. Het werden ‘productiekernen’ waar per productie artistieke medewerkers aan werden verbonden. Eind 1987 werden alle vaste artistieke, productionele, technische en kantoormedewerkers van Toneelgroep Theater ontslagen, een aantal van de laatste drie categorieën kwam weer in dienst bij de nieuwe stichting Theater van het Oosten
Agaath Witteman
Regisseur Agaath Witteman was vanaf de start in 1988 de nieuwe artistiek leider van Theater van het Oosten. Witteman was in 1984 medeoprichter van het theatergezelschap Persona geweest, een gezelschap dat theater maakte vanuit een vrouwelijke visie. Bij Theater van het Oosten regisseerde ze onder meer Nederlands repertoire en werd vooral bekend door haar interpretatie van Griekse tragedies. De periode onder artistieke leiding van Witteman had een feministische inslag. De artistieke doelstelling was om theater te maken dat uit de actualiteit voortkomt, zoekt naar antwoorden op vragen die spelen in de samenleving en het publiek een nieuwe blik op de wereld geeft.
Agaath Witteman - Fotograaf Michel Szulc Krzyzanowski
1988 | Theater aan de Rijn weer in gebruik
Theater aan de Rijn wordt opgeknapt en in gebruik genomen om er weer voorstellingen te spelen…
1988 | Theater aan de Rijn weer in gebruik
Het opgeknapte Theater aan de Rijn wordt weer in gebruik genomen, Theater van het Oosten speelt er met name lunchpauzevoorstellingen. Vanaf 2000 zal het gezelschap er niet meer spelen, dit leidde uiteindelijk tot het Theater aan de Rijn zoals we dat nu kennen. Een podium en productiehuis, met focus op jonge makers en ontwikkeling. Theater a/d Rijn toont voorstellingen van experimentele theatermakers en beginnende gezelschappen en is een huis voor een nieuwe generatie makers.
Theater aan de Rijn - Fotograaf onbekend
1989 | 'Schrijf me in het zand'
In 1989 wordt het stuk Schrijf me in het zand een groot succes…
1989 | 'Schrijf me in het zand'
In 1989 wordt het stuk Schrijf me in het zand, in regie van Agaath Witteman, een groot succes. De beladen voorstelling, in opdracht van Theater van het Oosten geschreven door Inez Dullemen, laat zien hoe incest verborgen kan blijven en tot wat voor gevolgen het kan leiden. Op de voorstelling werd geschokt gereageerd omdat het taboe incest in het middelpunt van de aandacht gezet werd.
Voor haar rol van Anne in deze voorstelling wint Yvonne van den Hurk in 1990 de prijs voor beste vrouwelijke bijrol (Colombina).
35 jaar na de première werd de voorstelling hernomen door Studio Antigone, wederom in regie van Agaath Witteman.
Yvonne van den Hurk (links) en Marijke Beversluis (rechts) in Schrijf me in het zand. Fotograaf: Michel Szulc Krzyzanowski
Schrijf me in het zand - Theater van het Oosten - Fotograaf Michel Szulc Krzyzanowski
Schrijf me in het zand - Theater van het Oosten - Fotograaf Michel Szulc Krzyzanowski
Schrijf me in het zand - Theater van het Oosten - Ontwerp Nel Punt foto Michel Szulc Krzyzanowski
1989
'Een zekere onrust'
1989
Een zekere onrust - Theater van het Oosten - Ivan Toergenjev, regie: Peter te Nuyl, Vertaling: Hans W Bakx, Wilfred Oranje, spel: Nettie Blanken, Wim Bouwens, Porgy Franssen, Gusta Gerritsen, Alexander van het Heteren, Onno Molenkamp, Do van Stek, kostuums: Dinorah Jorio, Licht: Jeroen Visser.
Leonard Frank
Voor zijn aanstelling bij Theater van het Oosten was Leonard Frank oprichter en 15 jaar lang artistiek leider van het gezelschap Toneelgroep Baal. Daar maakte hij avant-garde en politiek geëngageerd theater.
In 1992 wordt Leonard Frank artistiek leider van Theater van het Oosten. Franks interesse ging uit naar de Joodse geschiedenis en dat was zichtbaar in zijn werk. Over zijn doelstellingen zei Frank zelf: ‘Ik wil met Theater van het Oosten meer inzicht geven in de cultuur-historische waarde van het theater: van de Grieken tot de 20ste eeuw.’
Leonard Frank - Fotograaf onbekend
2000
'Van de brug af gezien'
2000
Van de brug af gezien - Theater van het Oosten - ontwerp onbekend
2000 | 'Van de brug af gezien'
De laatste voorstelling van het gezelschap onder de naam Theater van het Oosten is Van de brug af gezien…
Toneelgroep Oostpool
Na twaalf jaar als theatervoorziening zocht het bestuur in 2000 een frisse impuls. De theatervoorziening moest weer een stadsgezelschap worden met vaste acteurs en binding met de regio. Dit betekende het einde voor theatervoorziening Theater van het Oosten en ruimte voor het nieuwe gezelschap Toneelgroep Oostpool.
Rob Ligthert en Peer Wittenbols
Regisseur Rob Ligthert en schrijver Peer Wittenbols kwamen in 2000 naar Arnhem om samen met vier acteurs – Frederik Brom, Anne-Martine Lousberg, Remco Melles en Juul Vrijdag – het nieuwe gezelschap Toneelgroep Oostpool te vormen. Ze vestigden zich in Arnhem, wilden nadrukkelijk de band met Arnhem en Oost-Nederland aanhalen en de stad weer een stadsgezelschap geven. Ze richtten hun blik eerst op Arnhem, vervolgens de provincies Gelderland en Overijssel en uiteindelijk op de rest van Nederland. Er werd vooral in de kleine zalen en op locatie (in Oost-Nederland) gespeeld, met zo nu en dan een uitstap naar de grote zaal.
Peer Wittenbols (links) en Rob Ligthert (rechts)
2001 | Eerste productie van Toneelgroep Oostpool
De eerste productie van Toneelgroep Oostpool, Koning Lear speelt op locatie in de Eusebiuskerk in Arnhem…
2001 | Eerste productie van Toneelgroep Oostpool
Met de eerste voorstelling van Toneelgroep Oostpool toont het gezelschap direct dat het de banden met Arnhem wil aanhalen. Koning Lear (tekst Peer Wittenbols, regie Rob Ligthert) speelt op locatie in de Eusebiuskerk in Arnhem.
King Lear - Toneelgroep Oostpool - foto Ben van Duin
King Lear - Toneelgroep Oostpool - foto Ben van Duin
2001 King Lear - Toneelgroep Oostpool - ontwerp Matt Vermeulen & Ron Steemers
2001
'Oude honger'
2001
Oude Honger - Toneelgroep Oostpool - ontwerp onbekend
2002 | Oprichting jongerenafdeling De Kaap
Met de oprichting van jongerenafdeling De Kaap kwam er aandacht voor educatieve projecten voor jong publiek. Met De Kaap organiseerde Toneelgroep Oostpool toneelworkshops en theaterprojecten voor en met jongeren op scholen en daarbuiten…
2002 | Oprichting jongerenafdeling De Kaap
Met de oprichting van de jongerenafdeling De Kaap werd nieuw leven geblazen in educatieve projecten voor jong publiek. Met De Kaap organiseerde Toneelgroep Oostpool toneelworkshops en theaterprojecten voor op scholen en daarbuiten, voor en met jongeren die nieuwsgierig zijn naar toneel.
“Ontdekken door te spelen, leren door zelf te doen, ervaren door te experimenteren. Educatie volgens De Kaap”.
2002 | 'Het Zouthuis'
Oostpool was vooral een platform voor het werk van Peer Wittenbols, hij maakte stukken met virtuoos taalgebruik in een herkenbaar milieu, vaak de familiesfeer. Zo ook Het Zouthuis…
2002 | Het Zouthuis
Het Zouthuis was het eerste deel van De Trilogie van het Verlies, drie eigentijdse portretten over dertigers en veertigers van regisseur en artistiek directeur Rob Ligthert en huisschrijver Peer Wittenbols. In Het Zouthuis raakt een familie verstrikt in een heftige strijd waarin rouwen en houwen centraal staan en waarin verlies in vele variaties de boventoon voert.
Het zouthuis was de eerste voorstelling die in het nieuwe theater van Toneelgroep Oostpool ging spelen, wat destijds nog grotendeels in de steigers stond. Over deze laatste dagen voor de première maakte Omroep Gelderland een korte reportage.
Het Zouthuis - Toneelgroep Oostpool - fotograaf onbekend
Het Zouthuis - Toneelgroep Oostpool - Ontwerp Studio van Joost Overbeek
2003 | Huis Oostpool
Oostpool vindt een nieuw onderkomen, Huis Oostpool aan de Nieuwstraat in Arnhem…
2003 | Huis Oostpool
Oostpool vindt een nieuw onderkomen, Huis Oostpool aan de Nieuwstraat in het centrum van Arnhem. In november 2003 wordt het pand definitief ingewijd met de première van Zullen we het Liefde noemen. Met Huis Oostpool heeft het gezelschap kantoorruimten, een studio, kostuumatelier, foyer en theaterzaal tot beschikking.
“Huis Oostpool is de ideale vrijplaats om ons werk te ontwikkelen en in serie te presenteren voor een groot publiek uit Arnhem en de regio. Het is de woonkeuken van het ensemble en de huiskamer van het publiek. Ook kunnen artistieke geestverwanten, andere theatermakers en gezelschappen er onze gast zijn” aldus artistiek directeur Rob Ligthert.
Huis Oostpool maquette - maker onbekend
2003 Huis oostpool voor de verbouwing - fotograaf onbekend
2003 Huis oostpool na de verbouwing - fotograaf onbekend
2003 | De theatertruck
In lijn met de oprichting van educatietak De Kaap zet Oostpool in 2003 verder in op het bereiken van jongeren door naar ze toe te gaan…
2003 | De theatertruck
In een tot theater omgebouwde vrachtwagen rijdt Oostpool naar middelbare scholen om voorstellingen te spelen voor zo’n zestig leerlingen per keer. De eerste voorstelling die in de theatertruck werd gespeeld is Atalanta, tekst Peer Wittenbols en regie door Arie de Mol. Wittenbols schreef Atalanta als zijn versie van de mythe van Atalanta en gaat over het knagende verlangen naar grote liefde en de slopende angst voor diezelfde grote liefde.
Vanaf 2013 werkt Oostpool samen met Theater Sonnevanck aan de voorstellingen in de theatertruck en worden deze uitgebreid naar twee per jaar. Wat in het begin nog niet vermoed kon worden was dat de trucvoorstellingen meerdere decennia een vaste waarde bij Oostpool zouden blijven.
Trailer Atalanta - Toneegroep Oostpool - foto Tjeerd Kootstra
Atalanta - toneelgroep Oostpool - foto Ben van Duin
2003 Trailer Atalanta - Toneelgroep Oostpool - foto Tjeerd Kootstra
2004 | Succes 'Brel'
In 2004 is de voorstelling Brel, de zoete oorlog in regie van Rob Ligthert een groot succes…
2004 | Succes Brel
Brel, de zoete oorlog was een intense interpretatie van het werk van Jacques Brel door Jeroen Willems, regisseur Rob Ligthert en componist Wim Selles. Via Brels teksten en muziek gingen zij op zoek naar compromisloze eerlijkheid, overgave, tederheid en poëzie van de Belgische levenskunstenaar. Voorafgaand aan het concert-gedeelte speelde Willems een monoloog van de Brusselse auteur Rudi Bekaert. De liederen van Brel werden in het Nederlands gezongen (vertaling: Peer Wittenbols, Rob Klinkenberg en Ernst van Altena), waardoor zijn universum voor een breder publiek toegankelijk werd. Het Eindhovens Dagblad schreef over Brel, de zoete oorlog:
“Jeroen Willems als Brel is bijna legendarisch. Regisseur Ligthert en Jeroen Willems hebben goed begrepen dat Brel niet geïmiteerd kan worden. Nog beter hebben ze begrepen dat Brel geen mooizingerij verdraagt. Zijn liederen zijn korte monologen, kleine toneelstukken en moeten ook zo worden geacteerd. Willems kan dat.”
Voor zijn rol in deze voorstelling ontving Jeroen Willems in 2004 de Louis d’Or, de toneelprijs voor beste mannelijke hoofdrol. Na deze eerste succesvolle voorstelling kwam er een succesvol vervolg in 2006 met Brel 2.
Brel de zoete oorlog - Toneelgroep Oostpool - foto Ben van Duin
Brel de zoete oorlog - Toneelgroep Oostpool - foto Ben van Duin
Brel 2 -Toneelgroep Oostpool - Fotografie Antoinette Mooij
2004 Brel de zoete oorlog Flyer
2004 Brel, de zoete oorlog recensie Trouw
Louis d'or voor Jeroen Willems in Brel de zoete oorlog - foto Ben van Duin
2008 | Rob Klinkenberg
In 2008 werd Rob Klinkenberg artistiek directeur. Hij was acht jaar dramaturg bij het gezelschap geweest en haalde twee jonge regisseurs naar Arnhem, Erik Whien en Marcus Azzini. Het drietal zette in op het vormen van een jong acteursensemble, met Lard Adrian, Joep van der Geest, Sanne den Hartog, Ali Ben Horsting, Maria Kraakman, Kirsten Mulder, Stefan Rokebrand, en op verjonging van het publiek. Dit Oostpool speelde modern en klassiek repertoire in de kleine zaal, maakte sterk visuele voorstellingen en was behalve in schouwburgen nadrukkelijk ook te zien op festivals, en slaagde er daarmee in het publiek te verjongen.
Rob Klinkenberg - Toneelgroep Oostpool 2008 - fotografie Annaleen Louwes
Erik Whien - Toneelgroep Oostpool 2008 - Foto Annaleen Louwes
Marcus Azzini - Toneelgroep Oostpool 2008 - Foto Annaleen Louwes
2009 | Oostpool JONG
De educatieve en jongerenactiviteiten worden uitgebouwd in kwaliteit en kwantiteit, zoals met Acteurs in de klas en Coming of Age voorstellingen…
2009 | Oostpool JONG
De educatieve en jongerenactiviteiten worden uitgebouwd in kwaliteit en kwantiteit: de theatertruck speelde vaker, er kwam een jaarlijkse voorstelling – onder de naam Coming of Age – met jongeren uit Arnhem en omstreken en drie keer per jaar Club Oostpool.
Club Oostpool was de eerste culturele nachtclub van Arnhem gevuld met muziek, dans, toneel en beeldende kunst van lokale, jonge, aanstormende kunstenaars.
In lijn met het uitbreiden van de educatie- en jongerenactiviteiten en het aanstellen van Timothy de Gilde als hoofd van de afdeling en vaste jongerenregisseur, ontstond ook Acteurs in de klas. Theater kwam al naar de leerlingen via de theatertruck op het schoolplein maar er werd bijvoorbeeld ook in de klas gespeeld. Tegenwoordig speelt Oostpool nog steeds in klaslokalen, bijvoorbeeld met de voorstelling Alles Wat Theater Is.
Vanaf de eerste Coming of age voorstelling Verona aan de Rijn wordt er elk jaar een voorstelling gemaakt samen met jongeren uit Oost-Nederland. De jongeren worden op verschillende manieren bij de voorstelling betrokken. Ze werken bijvoorbeeld mee aan spel, zang, dans, vormgeving en/of muziek. Vanaf 2013 wordt bij de Coming of age voorstellingen regelmatig samengewerkt met Introdans en het Gelders Orkest (nu Phion).
Dit is niet de eerste samenwerking tussen Introdans, Phion en Oostpool. In 1985 wordt met Introdans en het Gelders Orkest Aziza, Bodoera en de mooie danseres van Yedo gemaakt en er volgden meer samenwerkingen in latere jaren.
Verona aan de Rijn - Toneelgroep Oostpool - foto Jochem Jurgens
Acteurs in de klas - Toneelgroep Oostpool - Foto Mieke Wolters
Interview met Timothy de Gilde - De Gelderlander 07 mei 2009
Verona aan de Rijn - Toneelgroep Oostpool - ontwerp Esther Noyons
2009 | Club Oostpool
Club Oostpool was de eerste culturele nachtclub van Arnhem gevuld met muziek, dans, toneel en beeldende kunst van lokale jonge, aanstormende kunstenaars…
2009
'Wachten op Godot'
2009
Wachten op Godot - Toneelgroep Oostpool - Annalleen Louwes
2011 | Artistiek portret 2011
In opdracht van Oostpool schreef dramaturg en schrijver Tom Blokdijk een portret van Toneelgroep Oostpool in 2011. Hij schetst een portret van de regisseurs en waar het gezelschap in die tijd staat.
Marcus Azzini
In 2012 legt Rob Klinkenberg het artistiek leiderschap neer, hij blijft tot en met 2013 als gezelschapsdramaturg lid van het artistiek team. Marcus Azzini wordt de nieuwe artistiek directeur. Azzini vernieuwt het artistiek team en maakt daarmee Oostpool een huis van makers, waar Joeri Vos en het makersduo Suzan Boogaerdt en Bianca van der Schoot deel van uitmaken. Er is geen vast ensemble meer, maar een pool van terugkerende bekende gezichten. Timothy de Gilde blijft aan als leider van de educatie- en jongerenprojecten. In 2015 is het artistiek team compleet met de komst van dramaturg Fanne Boland.
Marcus Azzini, Foto: Sofie Knijff
2012 | Eerste samenwerking met Theater Sonnevanck
In 2012 werkt Oostpool voor het eerst samen met Theater Sonnevanck uit Enschede, in de voorstelling Hard Candy. De in de theatertruck spelende voorstelling werd bekroond met een Zilveren krekel in de categorie meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie van 2013…
2012 | Eerste samenwerking met Theater Sonnevanck
In 2012 werkt Oostpool voor het eerst samen met Theater Sonnevanck uit Enschede, in de voorstelling Hard Candy (regie Marcus Azzini en Timothy de Gilde, vertaling Rob Klinkenberg). Hard Candy bespreekt de verantwoordelijkheid van volwassenen tegenover jongeren, de geërotiseerde beeldcultuur en gaat in op de gevaren van internetdaten. De in de theatertruck spelende voorstelling werd bekroond met een Zilveren krekel in de categorie meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie van 2013.
2012 Hard Candy - Toneelgroep Oostpool - ©foto Sanne Peper
Louis d'or voor Jeroen Willems in Brel de zoete oorlog - foto Ben van Duin
2012 | O Magazine
Oostpool brengt de O uit, een halfjaarlijks magazine en seizoensbrochure in één, ontworpen door grafisch ontwerper Esther Noyons.
2013 | 60 jaar
In 2013 bestaat Toneelgroep Oostpool 60 jaar…
2013 | 60 jaar
In 2013 bestaat Toneelgroep Oostpool, samen met haar voorgangers, 60 jaar. Dit jubileum wordt met een groot straatfeest aan de Nieuwstraat gevierd. Ook wordt een cadeau aan de stad gegeven, de voorstelling Deze show heet Arnhem. Ter ere van het 60-jarig bestaan maakte Omroep Gelderland een korte reportage.
Deze show heet Arnhem. Foto: Coco Duivenvoorde
2013
'Post Mortem'
- 2013
Ontwerp: Esther Noyons, Fotografie: Annaleen Louwes
2013 | 'Hideous (wo)men'
In 2013 maken Bianca van der Schoot en Suzan Boogaerdt in samenwerking met Susanne Kennedy de voorstelling Hideous (wo)men, deze wint de VSCD Mimeprijs.
2013 | 'Hideous (wo)men'
In 2013 maken Bianca van der Schoot en Suzan Boogaerdt in samenwerking met Susanne Kennedy de voorstelling Hideous (wo)men. Deze wordt bekroond met de VSCD Mimeprijs voor beste mimevoorstelling van het jaar. Onder recensenten wordt de voorstelling wisselend ontvangen, recensent Hein Janssen van de Volkskrant besloot om geen sterren toe te kennen omdat hij de voorstelling te ondoorgrondelijk vond…
Hideous Women - Toneelgroep Oostpool - Fotografie Sanne Peper
Hideous Women - Toneelgroep Oostpool - Fotografie Sanne Peper
2013 Hideous Women - Toneelgroep Oostpool
2015 | Opening repetitiegebouw
In 2015 wordt het nieuwe repetitiegebouw van Oostpool geopend door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Jet Bussemaker…
2015 | Opening repetitiegebouw
Tot 2015 beschikte Oostpool nog niet over volwaardige repetitiefaciliteiten. In januari van dat jaar wordt het nieuwe repetitiegebouw geopend door minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Jet Bussemaker. Het nieuwe repetitiegebouw bestaat uit twee repetitiestudio’s, een opslag, keukentje en sanitaire faciliteiten. Het bevindt zich om de hoek bij Huis Oostpool. Het gevelontwerp, gemaakt door Esther Noyons, bevat regieaanwijzingen als brede stroken tekst over de buitenkant van het gebouw. Hierdoor krijgt de voorbijganger een idee van wat er zich binnen afspeelt.
2015 Repetitiegebouw Toneelgroep Oostpool - fotograaf onbekend
2015 | 'Angels in America'
Angels in America in regie van Marcus Azzini wordt lovend ontvangen door publiek en pers…
2015 | Angels in America
Tony Kushners Angels in America maakt een tournee langs de kleine theaters wat zorgt voor een persoonlijke ervaring, intiem en dicht op de huid. De voorstelling in regie van Marcus Azzini wordt lovend ontvangen door publiek en pers. Vincent van der Valk wint de prijs voor beste mannelijke bijrol (Arlecchino) voor zijn rol van Louis en Angels in America wordt geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival. Het juryrapport meldt: “Regisseur Marcus Azzini liep al jaren met het plan dit tijdloze stuk van Tony Kushner te ensceneren en dit seizoen lukte het – en hoe. Met een geweldige cast creëert hij in intieme sfeer een wereld waarin angst, verlies, mededogen en inzicht een verdiende plaats krijgen, en er een onverwachte feel-good sfeer ontstaat.”
Angels in America- Toneelgroep Oostpool - ©foto Sanne Peper
Angels in America- Toneelgroep Oostpool - ©foto Sanne Peper
Angels in America- Toneelgroep Oostpool - ©foto Sanne Peper
Angels in America - Toneelgroep Oostpool - Fotografie Annaleen Louwes - Ontwerp Esther Noyons
2016 | 'De Lankmoedigen'
Het affiche van De Lankmoedigen zorgde voor ophef nadat deze in Arnhem was opgehangen…
2016 | De Lankmoedigen
Het affiche van De Lankmoedigen zorgde voor ophef nadat deze in Arnhem was opgehangen. Het beeld laat een transgender vrouw zien die bont en blauw is geslagen. Als reactie beplakte iemand een deel van de affiches met harten. Er kwamen klachten binnen van ouders met jonge kinderen en één bewoner uit Arnhem diende zelfs een officiële klacht in bij de Reclame Code Commissie. Het affiche zou de aandacht willen trekken met een extreme vorm van geweld. De commissie oordeelde dat de afbeelding voldoende duidelijk maakt dat het een toneelvoorstelling betreft en het gezicht geschminkt is. De afbeelding roept niet op tot mishandeling van vrouwen en verheerlijkt geweld niet, daarmee wijst de commissie de klacht af.
2016 De Lankmoedigen - Toneelgroep Oostpool - foto Krista van der Niet
2016, 2017, 2018 | Drie jaar jeugdtheaterprijs
Vanaf 2016 wint Oostpool drie jaar op rij een jeugdtheaterprijs voor voorstellingen in de theatertruck, voor Bromance, It’s my mouth I can say what I want to en Princes…
2016 | Drie jaar jeugdtheaterprijs
Vanaf 2016 wint Oostpool drie jaar op rij een jeugdtheaterprijs voor voorstellingen in de theatertruck. In 2016 wint Bromance (tekst Joachim Robbrecht, regie Timothy de Gilde), en in 2018 Princess (tekst Tjeerd Posthuma, regie Flora Verbrugge) een Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie. In 2017 wint It’s my mouth I can say what I want to (tekst Daan Winthorst, regie Daria Bukvić) een Zilveren Krekel en is daarmee genomineerd voor de prijs van meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie. Deze voorstelling in de theatertruck was de eerste regie van Daria Bukvić voor Oostpool, waarvan zij later artistiek directeur zal worden
2018
'Robin Hood'
2018
2018 Robin Hood - Toneelgroep Oostpool - foto Krista van der Niet, ontwerp Hugo Naber
2020 | Covid-19 pandemie
De Covid-19 pandemie zorgde ervoor dat de Nederlandse theaters meerdere maanden dicht moesten…
2020 | De Covid-19 pandemie zorgde ervoor dat de Nederlandse theaters meerdere maanden dicht moesten.
Naast grote onzekerheden door de Covid-19 pandemie ontstond er ook ruimte voor nieuwe inspiratie. Er werden alternatieve vormen bedacht bijvoorbeeld het platform #Troostpool waarbinnen online theaterervaringen werden aangeboden. De productie Decamerone werd geheel online gemaakt en gespeeld, de eerste zoom-voorstelling van Oostpool. Huis Oostpool werd geroutineerd in het aanbieden van theater-op-afstand waarbij toeschouwers op 1,5 meter of in bepaalde periodes met maximaal 30 tegelijk op een veilige manier van een voorstelling konden genieten. Ook werd er gestart met de productie van Oostpool Stream en Oostpool Audio. Beide formats om online als livestream of podcast theater aan te bieden.
2020 | Artistiek portret '13-'20
In opdracht van Oostpool schreef dramaturg Jasmijn van Wijnen een artistiek portret van Toneelgroep Oostpool in de periode 2013 tot 2020…
2020
In maart 2020 maakten vier (ex-)freelance medewerkers/stagiairs van Toneelgroep Oostpool in een brief aan de Raad van Toezicht melding van grensoverschrijdend gedrag (seksuele intimidatie en machtsmisbruik) door de artistiek directeur van Oostpool…
Daria Bukvić
In juni 2021 wordt Daria Bukvić benoemd tot artistiek directeur. Naast Bukvić bestaat het artistiek team uit Char Li Chung, Jan Hulst en Kasper Tarenskeen en dramaturgen Fanne Boland en Madelon Kooijman.
Bukvić: “Samen met het artistieke team wil ik bouwen aan een veilig, inclusief, en spraakmakend gezelschap dat uitdagend theater maakt voor een breed publiek. Theater dat je hart en hoofd in vuur en vlam zet. Theater geworteld in het hier en nu. Theater dat toegankelijk is voor iedereen, en zeker ook voor mensen die niet zo snel hun weg naar het theater weten te vinden,”
Daria Bukvić , foto Linda Stulic
Char Li Chung, foto Linda Stulic
Jan Hulst en Kasper Tarenskeen, foto Linda Stulic
2021 | Interactie & Inclusie
De afdeling Interactie & Inclusie wordt opgericht…
2021 | Interactie & Inclusie
In navolging van de bestaande educatieafdeling wordt de afdeling Interactie & Inclusie opgericht. Deze afdeling gaat de verbinding aan met de stad Arnhem en de provincies Gelderland en Overijssel met als doel een inclusiever en diverser gezelschap te zijn waar iedereen zich welkom voelt. De afdeling ontwikkelt contextprogrammering, theater voor en met jongeren en eigen projecten zoals theatervoorstellingen voor Keti Koti.
Scènefoto If a Black Girl Knew – theater voor Keti Koti door Myra Fanta Bodian, Joanne Purperhart en Naomi Gran - foto Juliette de Groot
2022 | 'Girls and Boys'
Hadewych Minis wint de prijs voor beste vrouwelijke hoofdrol (Theo d’Or) voor haar rol in Girls & Boys. NRC schreef: “Daria Bukvić geeft als nieuwe artistiek directeur van Oostpool een daverend visitekaartje af…
2022 | Girls and Boys
Hadewych Minis wint de prijs voor beste vrouwelijke hoofdrol (Theo d’Or) voor haar rol in Girls & Boys. De voorstelling in regie van Daria Bukvić en tekst Dennis Kelly werd geselecteerd voor het Theater Festival en ontving lovende recensies. NRC schreef: “Daria Bukvić geeft als nieuwe artistiek directeur van Oostpool een daverend visitekaartje af.”
2022 Girls and Boys - Theater Oostpool - foto Joris van Bennekom
2022 Girls and Boys - foto Marijke de Gruyter en Nicolien de Jong - Ontwerp Isabelle Vaverka
2022
'Midzomernachtsdroom'
Met Midzomernachtsdroom, (tekst Vera Morina, regie van Daria Bukvić) bundelden Oostpool, dansgezelschap Introdans, Phion Orkest van Gelderland & Overijssel en Musis & Stadstheater hun krachten. NRC schreef over deze voorstelling “Entertainment en engagement gaan een droomhuwelijk aan. Met hun versie van ‘Midzomernachtsdroom’ leveren regisseur Daria Bukvić en auteur Vera Morina de beste bewerking van Shakespeare in jaren af.”
2022 Midzomernachtsdroom - Theater Oostpool - foto Joris van Bennekom
2022 Midzomernachtsdroom - Theater Oostpool - Beeld Marijke de Gruyter en Nicolien de Jong
THEATER OOSTPOOL
Het vernieuwde Oostpool heeft een jong artistiek team (alle leden waren in 2022 tussen de 26 en de 38), wat recht doet aan de ontstaansgeschiedenis waarin vaak jonge honden vol energie, urgentie en hoop aan het roer stonden. Vanuit het gegeven dat het gezelschap zich allang niet meer beperkt tot toneel en zonder vast ensemble werkt, werd er afscheid genomen van het woord ‘toneelgroep’ en kreeg het de nieuwe naam Theater Oostpool. Oostpool kiest nog nadrukkelijker voor een verscheidenheid aan achtergronden en culturen. Een nieuw tijdperk in de lange geschiedenis van het theatergezelschap uit het Oosten breekt aan.
2022
'De Bananengeneratie'
2022
2022 De Bananengeneratie - Theater Oostpool - foto Marijke de Gruyter en Nicolien de Jong - Ontwerp Isabelle Vaverka
2023 | Nieuwe theatertruck
Een nieuwe theatertruck wordt gebouwd waar zo’n 90 leerlingen in passen…
2023 | Nieuwe theatertruck
Na zo’n twintig jaar met een theatertruck met een capaciteit van maximaal twee schoolklassen langs scholen in Oost-Nederland te hebben gereden, is het tijd voor uitbreiding. Een nieuwe theatertruck wordt gebouwd waar 90 leerlingen, zo’n drie klassen inpassen. Hiermee wordt een langdurige theatertraditie samen met Theater Sonnevanck voortgezet, en kunnen de gezelschappen efficiënter en bovenal duurzamer te werk gaan.
2023 Theatertruck - foto Masterphoto.nl
2023 | Theater Oostpool 70 jaar
Theater Oostpool bestaat 70 jaar! Ter gelegenheid van dit jubileum maakt Omroep Gelderland een tweedelige documentaire – Theater is voor Iedereen! – over de lange geschiedenis en waar het gezelschap nu staat.
2023 | Theater Oostpool 70 jaar
Omroep Gelderland volgde Oostpool tijdens het jubileumseizoen. Het resultaat is de tweedelige documentaire Theater Is Voor Iedereen!: Theater Oostpool 70 jaar. De documentaire geeft een bijzondere weergave van het roerige jubileumseizoen en besteedt speciale aandacht aan de geschiedenis van het gezelschap en de mensen die daarin sleutelrollen hebben vervuld.
2024
'Showmeister'
2024
2024 Showmeister - Theater Oostpool - Beeld RubenPaulRuben - Ontwerp Isabelle Vaverka
2024 | Marathonvoorstelling 'Het Achtste Leven (voor Brilka)'
Oostpool produceert de Marathonvoorstelling Het Achtste Leven (voor Brilka) in regie van Nina Spijkers. Sharlee Daantje wint de Theo d’Or voor de meest indrukwekkende acteerprestatie in een bijdragende rol…
2024 | Marathonvoorstelling 'Het Achtste Leven (voor Brilka)'
Theater Oostpool produceert de Marathonvoorstelling Het Achtste Leven (voor Brilka) in regie van Nina Spijkers. De voorstelling trekt ruim 23.000 bezoekers.
Sharlee Daantje wint de Theo d’Or voor de meest indrukwekkende acteerprestatie in een bijdragende rol. Uit het juryrapport: “Sharlee Daantje is met recht het cement van deze hele vertelling. […] Waar de gehele cast door het spel én door de zang een mooie totaalprestatie levert in deze voorstelling, is Sharlee daarvan de grote verbinder.”
Sharlee Daantje in Het Achtste Leven (voor Brilka) - foto: Joris van Bennekom
2024 | Gouden Krekel voor ‘Supertramp’
De theatertruckvoorstelling Supertramp, in regie van Mart van Berckel, wint de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie…
2024 | Gouden Krekel voor ‘Supertramp’
De theatertruckvoorstelling Supertramp, in regie van Mart van Berckel, wint de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie. Uit het juryrapport: “Zo indrukwekkend als Supertramp zien we ze niet vaak. Acteur Rabbi Jallo en drummer Yonga Sun vormen samen een volmaakt duo: de ritmische tekstbehandeling van Jallo en de perfect complementaire begeleiding van Sun vormen samen één hypnotiserende performance.”
Yonga Sun en Rabbi Jallo in Supertramp - foto Sanne Peper
Disclaimer
Theater Oostpool wil met deze tijdlijn een beeld schetsen van zijn rijke historie. We hebben niet de ambitie, nog de middelen om compleet te zijn. Tevens heeft Theater Oostpool zijn uiterste best gedaan om bronnen en rechthebbenden van beeldmateriaal dat wordt gebruikt te achterhalen. De rechthebbenden van het beeldmateriaal worden getoond onder de foto wanneer je er op klikt. Mocht je onverhoopt een fout ontdekken of een grote omissie zien, of wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan je (mede-)rechthebbende bent en voor het gebruik waarvan je geen toestemming hebt verleend, dan kan je contact opnemen met de afdeling Marketing en Communicatie.
